Oud-SS'ers spreken vrijuit in NCRV-portret
HILVERSUM - In de documentaire Zwarte Soldaten die de NCRV op 2 mei uitzendt, vertellen zes hoogbejaarde Nederlanders voor het eerst openlijk waarom ze tijdens de Tweede Wereldoorlog vrijwillig toetraden tot de Duitse Waffen-SS. Regisseur Joost Seelen stelt dat er niet eerder een documentaire is gemaakt waarin louter Nederlandse SS'ers terugblikken op hun rol in de oorlog.
Joost Seelen, programmamaker Foto: Kippa
Seelen sprak de oud-soldaten tussen anderhalf jaar en twee jaar geleden. Twee van hen zijn inmiddels overleden. De documentairemaker vermoedt dat hun hoge leeftijd (de jongste was 85) eraan heeft bijgedragen dat ze vrijuit en onverbloemd voor de camera over hun oorlogsverleden vertellen. „Ze hadden niets meer te verliezen en beseften maar al te goed dat dit hun laatste kans was hun verhaal te doen.”
In totaal sprak de documentairemaker acht voormalige SS'ers, soms wel tweeënhalf uur lang over hun hele leven. Al dit beeldmateriaal wordt opgeslagen in oorlogsarchieven ten behoeve van bijvoorbeeld onderzoekers. Een van de acht geïnterviewden verleent pas toestemming voor gebruik van de beelden na zijn overlijden. In de documentaire spreken de mannen over hun motieven, zoals de aantrekkingskracht die het soldatendom op hen had. Ze verhalen ook over de verschrikkingen aan het Oostfront.
De uitzending levert schokkende en confronterende uitspraken op. Sommigen worstelen met hun verleden, maar bij anderen zit de Jodenhaat en de bewondering voor Adolf Hitler nog erg diep. „Ik heb een hekel aan Joden. Hij heeft er een zootje opgeruimd”, zegt de inmiddels overleden oud-SS'er Klaas Overmars. „Tot de dag van vandaag heb ik geen berouw”, zegt Kris Sol. Eveneens zegt Sol: „Het zuiver houden van het ras, daar zijn ze hier op het platteland erg op gesteld.” Seelen: „Het heeft me wel verbaasd dat de mannen zo confronterend, zo hard en direct maar ongenadig eerlijk hun verhaal vertelden. Ik hield er soms een vieze smaak aan over.”
Seelen beschouwt Zwarte Soldaten (2 mei, Ned. 2, 22.55 uur) als een psychologisch en historisch portret. „Hun hele leven heeft in het teken gestaan van de keuze die ze in hun jeugd hebben gemaakt.” De interviews worden afgewisseld met oorlogsbeelden die zijn verzameld door Gerard Nijssen (Andere Tijden).
|