Berlijn dringt aan op nieuwe stabiliteitscultuur Van onze correspondent Marc Peeperkorn 
Minister Wolfgang Schauble en Bondskanselier Angela Merkel (Reuters) BERLIJN - Duitsland acht een nieuwe ‘stabiliteitscultuur’ in Europa onvermijdelijk om de euro overeind te houden. Eurolanden met zware financiële problemen moeten in het uiterste geval ‘geordend failliet’ kunnen gaan om een schuldsanering af te dwingen. Dit voorstel maakt deel uit van een verreikend negenpuntenplan dat de Duitse minister Schäuble (Financiën) vrijdag in Brussel presenteert aan zijn EU-collega’s. Volgens bondskanselier Merkel zijn draconische maatregelen onontkoombaar. ‘De euro is in gevaar. We staan aan de vooravond van een nieuwe crisis als eind 2008.’ Merkel beklemtoonde deze week dat met de euro de hele Europese idee wankelt. Stabiliteitspact Voor Duitsland is het een uitgemaakte zaak dat het stabiliteitspact, dat de hardheid van de euro moet garanderen, aan een grondige herziening toe is. Merkel noemt het nu een ‘grote fout’ dat het pact in 2004, onder Duits-Franse druk, is verzwakt. Het moedigde landen (als Griekenland) aan jarenlang op te grote voet te leven. De huidige Griekse crisis trekt een zware wissel (ruim 850 miljard euro aan reddingsplannen) op de eurozone en daarbuiten. De nieuwe stabiliteitscultuur die Berlijn voorstelt, moet dit soort Griekse drama’s in de toekomst voorkomen. Allereerst wil Duitsland dat iedere EU-lidstaat serieus werk maakt van gezonde overheidsfinanciën. Schäuble bepleit een harde limiet op tekorten en schulden, verankerd in nationale wetgeving. Duitsland kent al zo’n ‘schuldenrem’. Als stok achter de deur dient het stabiliteitspact ‘strenger en krachtiger’ te worden. Sancties bij overschrijding van de regels mogen niet langer afhankelijk zijn van politiek overleg tussen de landen. Boetes Duitsland vindt dat de hoogte van de staatsschuld eveneens reden is om boetes op te leggen. Sommige eurolanden (Griekenland, Italië, België) kampen met reusachtige schuldenbergen die de geloofwaardigheid van de euro ondermijnen. Niet alleen de Europese Commissie maar ook een onafhankelijk instituut moet toezien of nationale begrotingen het nieuwe pact respecteren. Berlijn denkt aan de Europese Centrale Bank (ECB). Overtreedt een land de aangescherpte regels, dan worden de EU-subsidies opgeschort. Leidt dat niet tot gedragsverandering bij de betrokken regering, dan worden de miljardensubsidies helemaal geschrapt. Landen die herhaaldelijk de regels aan hun laars lappen of hun statistieken vervalsen (zoals Griekenland), zouden een jaar lang hun stemrecht verliezen in de EU. Uitweg Raakt een land ondanks dit alles toch in grote financiële problemen, dan acht Duitsland financiële noodhulp (zoals voor Griekenland) niet meer de enige uitweg. Berlijn wil de mogelijkheid introduceren een euroland gecontroleerd failliet te laten gaan. Daarmee wordt schuldsanering mogelijk. Dat prikkelt landen een solide begrotingsbeleid te voeren en dwingt de financiële markten verantwoordelijk lenen. Banken en beleggers verliezen een deel van hun geld bij schuldsanering. Volgens Schäuble is een herstructurering van de schulden beter dan een land tijdelijk uit de eurozone te zetten. ‘We hebben geen ervaring met een faillissement van een euroland, er zijn dus onbeantwoorde vragen. Maar ik weet zeker dat we met 27 ministers van Financiën een oplossing zullen vinden’, zei Schäuble donderdag in Berlijn.  |