Nieuwsbrief

Artikelen

Prikbord

Documenten

Bestellen

www.volkskrant.nl - dinsdag 3 februari 2009

Nederlandse bisschoppen staan pal achter paus Benedictus XVI Van onze verslaggever Peter de Waard AMSTERDAM - De Nederlandse bisschoppen laten de paus niet vallen. Ze staan zelfs pal achter Benedictus XVI. De woorden schandalig, cynisch en schokkend, die bisschop Ad van Luyn zondagavond gebruikte, hebben geen betrekking op de acties van de paus. Die kwalificaties gelden slechts de uitlatingen van mensen als bisschop Williamson, zo benadrukt Van Luyn, de voorzitter van de Nederlandse bisschoppenconferentie Paus Benedictus (AFP) De rooms-katholieke kerk is wereldwijd in beroering geraakt door verzoeningspogingen van de paus met katholieken die de Holocaust ontkennen. Van Luyn stelt maandag dat de uitspraken die hij zondagavond namens alle andere Nederlandse bisschoppen, inclusief aartsbisschop Eijk van Utrecht, heeft gedaan in het tv-programma Kruispunt, in andere media verkeerd zijn geïnterpreteerd. Steun Het Nederlandse episcopaat valt Rome niet af. De Nederlandse bisschoppen steunen de eerste stap die de paus heeft gezet om te komen tot een dialoog met de broederschap Pius X. Van Luyn: ‘Dat is echter geen rehabilitatie. Wat de paus heeft gedaan, is het intrekken van de excommunicatie. Maar dat betekent niet dat de schorsing van Williamson als bisschop is opgeheven. Absolute voorwaarde voor een volgende stap en rehabilitatie is dat de broederschap ook alle uitspraken van het Tweede Vaticaans Concilie over godsdienstvrijheid en de relatie met het jodendom accepteert.’ Tijdens dit concilie besloot de rooms-katholieke kerk alle grievende opmerkingen over het jodendom die dateerden van het Concilie van Trente uit de 16de eeuw, in te trekken. De broederschap waartoe de Holocaustontkenner Williamson behoorde, heeft tot nu toe deze besluiten nooit erkend. Van Luyn vindt niet dat de paus de toenaderingspogingen tot de broederschap maar moet stoppen na de suggestie vorige week van een van de leden dat de gaskamers er alleen zouden zijn geweest voor desinfectie. Synagoge Van Luyn, die vandaag zijn vijftiende verjaardag als bisschop van Rotterdam viert, geeft toe dat de huidige controverse de relatie met het jodendom heeft beschadigd. ‘Maar er is alweer sprake van toenadering. Zo is de paus uitgenodigd de synagoge van Rome te bezoeken.’ Eduard Kimman, tot vorig jaar secretaris van de bisschoppenconferentie, vindt dat de paus wel degelijk fouten heeft gemaakt in deze kwestie, door onoplettendheid en een verkeerde timing. Kimman zegt dat Benedicus XVI zijn pontificaat als een wijs en mild bestuurder is begonnen, maar met de toenadering tot de Pius X-broederschap een grote fout heeft gemaakt. ‘En sinds kardinaal Schönborn, de aartsbisschop van Wenen, hier kritiek op heeft geuit, kan eenieder in de kerk daarop zijn kritiek spuien. Schönborn staat als Dominicaan dicht bij de paus.’ Benedictus XVI heeft zich volgens Kimman zelf in de vingers gesneden door anderhalf jaar geleden te besluiten de omstreden pre-Vaticaanse Liturgie – dus de Latijnse mis van voor het Tweede Vaticaanse Concilie – weer toe te laten. Daarmee was ook de rechtsgrond voor excommunicatie van de leden van de Pius X-broederschap weggevallen. Timing ‘De paus wilde de eenheid van de katholieken herstellen. Dat leek een goed streven. Maar de timing was verkeerd.’ De paus heeft er zich volgens hem niet goed rekenschap van gegeven wie er allemaal op de ledenlijst stond van de broederschap. ‘Maar dat is geen excuus. Als je mensen probeert te paaien, dan moet je goed uitzoeken wat de gevolgen zijn. Als paus ben je verantwoordelijk voor de kwaliteit van je staf.’ Kimman denkt dat de paus theoretisch weer op zijn standpunt kan terugkomen en opnieuw de excommunicatie kan uitspreken. ‘Maar hij zit in een afschuwelijk dilemma. Draait hij het terug, dan zal hij nooit meer de broederschap, van enkele honderdduizenden religieuzen, in de kerk kunnen opnemen. Doet hij het niet, dan heeft hij voor de rest van zijn pontificaat een conflict met de joden. Kimman vreest niet dat veel katholieken zullen uittreden. ‘Ik hoor het niet in mijn omgeving. De theoloog Wils heeft dat gedaan, maar die woonde in Duitsland en daar ligt het nog gevoeliger.’