Nieuwsbrief Artikelen Prikbord Documenten Bestellen
Elma Drayer
www.trouw.nl - donderdag 7 mei 2009
reacties ( 35 )
En zo wordt 4 mei langzaam uitgehold
Elma DrayerNatuurlijk, het applaus dat maandagavond golfde over de Dam tijdens de speech van Job Cohen was indrukwekkend. Net als de ontroering daarover bij de vorstin.
En toch, en toch. Het zat me niet lekker hoe ook nu weer de actualiteit doorsijpelde bij de Nationale Dodenherdenking. Niet alleen de burgemeester refereerde aan wat er op Koninginnedag in Apeldoorn is gebeurd, ook talloze bezoekers verklaarden expliciet dat de dodemansrit van dat zwarte autootje hen naar de Dam had gedreven.
Het past, vrees ik, in een bredere trend. De doden uit 1940-1945 moeten tegenwoordig hevig concurreren met onrecht en leed van recenter datum.
Als ik me niet vergis, begon de omslag zo’n vijftien, twintig jaar geleden. Wij dienden, hoorde je alom, de verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog „door te trekken naar onze tijd”. Naar hedendaagse vormen van ’rassendiscriminatie’, naar eigentijdse uitbarstingen van geweld. Lieten we dat na, zo was de gedachte, dan zou het ’draagvlak’ voor Dodenherdenking en Bevrijdingsdag onder jongere generaties rap slinken.
Rond 1995 verschoof het accent ook officieel van terugblikken naar vooruitkijken, van ’bevrijding’ naar ’vrijheid’. En bij het Nationaal Monument op de Dam klonk op 4 mei voortaan de mededeling dat wij twee minuten stilstaan bij „allen – burgers en militairen – die in het Koninkrijk der Nederlanden of waar ook ter wereld zijn omgekomen sinds het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog, in oorlogssituaties en bij vredesoperaties”.
Eerlijk gezegd heb ik de ratio achter die verbreding nooit begrepen. Hoezo zou je álle slachtoffers van álle conflicten ’waar ook ter wereld’ moeten herdenken?
Wat is er eigenlijk op tegen om je op die ene, afgebakende dag, te beperken tot die ene, afgebakende periode? Waarin wandaden zijn gepleegd op een schaal die nog steeds alle verstand te boven gaat? Persoonlijk heb ik daar mijn handen tot op de dag van vandaag meer dan vol aan.
Logischerwijs had die gulle uitbreiding tot gevolg dat de betekenis van de meidagen allengs verwaterde. Of, zoals een blogger deze week triomfantelijk schreef: je hoeft echt ’niet speciaal’ te herdenken op 4 mei, omdat er toch ’steeds maar weer nieuw onrecht’ bijkomt. En je hoeft evenmin te vinden dat het op Bevrijdingsdag feest is. „Welke bevrijding?”
Waar een en ander toe leidt werd zondagmiddag treffend geïllustreerd in een aflevering van InFocus, televisiemagazine van de Nederlandse Moslim Omroep. Drie gasten debatteerden onder leiding van een goedgemutste gespreksleider over ’Vrijheid en identiteit’ – het thema dat het Nationaal Comité 4 en 5 mei voor dit jaar had uitgeschreven.
Nou ja, debatteren. De deelnemers en hun gastheer waren het roerend met elkaar eens. De ’exclusiviteit’ van de meidagen diende nu maar eens te verdwijnen. Dodenherdenking moest ’losgekoppeld’ worden van de Tweede Wereldoorlog. Belangrijkste argument: die oorlog was vast vreselijk geweest, maar wat er nu in Nederland gebeurt, is minstens zo vreselijk.
Uiteraard zweefde binnen de kortste keren de schim van PVV-leider Geert Wilders boven hun pratende hoofden. Die doet, zoals wij allen weten, óók niets liever dan „mensen tegen elkaar opzetten”. En even fijntjes werd de positie van de moslims hier te lande vergeleken met die van geloofsgenoten onder Afrikaanse dictaturen – jawel.
De term Jodenvervolging, om maar eens wat te noemen, heb ik de hele uitzending niet horen vallen.
Het is deze onthistorisering die 4 en 5 mei om zeep zal helpen. Want wie alles herdenkt, herdenkt uiteindelijk niets.
© Trouw 2009.
Lezersreacties ( 35 ) Geef uw reactie
De jaarlijkse dodenherdenking zal op den duur -zoals alles- worden uitgehold door de tijd en da's maar goed ook...
Paul Jan Petersen, Amsterdam op 07-05-2009, 23:09
Misschien hebben inmiddels meer Nederlanders een wijdere blik gekregen wat betreft slachtoffers van vervolging & discriminatie. Té veel joodse nazaten blijven té lang stilstaan bij de jodenvervolging. Jongeren worden op dwingende wijze door ouderen én door verhalen uit de Thora trauma's aangepraat. Zo zal een groot deel van deze bevolkingsgroep zich als slachtoffer blijven zien. Dit blokkeert vooruitgang én een kans op wereldvrede. Mijn vader (zelf overlevende van Dachau) zei altijd: "Het was zonder meer vreselijk, maar apathie en zelfmedelijden waren én zijn dodelijk!"
Mevr Drayer, stop alstublieft joden & Israël slachtoffers te noemen!
Hannah, M.O. op 07-05-2009, 23:07
Eens. Laat de jongere generaties (waartoe ik zelf ook behoor), maar eens wat moeite doen om stil te staan bij iets wat ze zich misschien niet kunnen voorstellen. Wij hoeven ze niet tegemoet te komen door ook een heleboel andere recentere gruweldaden bij deze herdenking te betrekken. Er zijn genoeg films en boeken om iedereen op de hoogte te brengen van de gebeurtenissen in WOII. Laten we niet vergeten wat we herdenken.
leonie, amsterdam op 07-05-2009, 23:07
Onder het mom van samenhorigheid wordt 4 mei ontdaan van de historische wortels. Dodenherdenking wordt gebruikt als een politiek instrument, hetgeen ook blijkt uit het jaarthema.
Ook het Midden-Oosten conflict beïnvloedt de 4 mei herdenking. De Jodenvervolging wordt nauwelijks meer benoemd. Hoe oud-minister van Defensie, Voorhoeve, zich confirmeert aan de wens om 4 mei te ontkoppelen van de WO II, is beschamend en beledigend voor alle slachtoffers en verzetsstrijders van WO II. Onze militairen werden onder zijn verantwoordelijkheid gestuurd naar een enclave met alle gevolgen van dien. Voorhoeve is blij dat er geen boerkaverbod is gekomen!
Isa, Amsterdam op 07-05-2009, 23:06
De organisatoren van de herdenking op 4 Mei,hebben zelf de bevrijding niet persoonlijk meegemaakt,en dat is te merken.Dit tot ergernis van mij en vele ouderen.De zaak is overgenomen,door een stelletje lintjes dragende bobo's,die niets te herdenken kunnen hebben,en daarom hun fantasie de vrije loop laten. Ik zelf lees dan weer bv.:"Volg het spoor terug" van J.B.Charles (Prof.Nagel),waarin hij op pg 23/24 vertelt,waarom hij omkeerde op weg naar de eerste dodenherdenking van na de oorlog,toen hij zag ,dat "De burgemeester,die (in de oorlog) beneden de maat van zij hoge ambt" gebleven was voorop liep!En dan ben ik weer helemaal bij.
j.h.bruijnjé, de rijp op 07-05-2009, 23:06
Ben het wel eens met mevrouw Drayer maar ook dit is een gevolg van de afvlakking. Gooi alles maar bij elkaar, iedereen een monumentje. Allemaal winnaars, allemaal slachtoffer. Ik ben het eens met Drayer omdat de vierde en de vijfde mei iets markeren en dat moet zo blijven. Oneens ben ik het m.b.t. haar opvatting dat de Jodenvervolging weer eens niet werd genoemd. Me dunkt! De dodenherdenking werd wel erg toegespitst op de Jodenherdenking en dat is ook niet terecht. Wel onze slachtoffers van de WO II en dat zijn alle Nederlanders die het leven hebben gelaten De teneur van haar betoog kan zeer begrijpen, we moeten wel weten waar het over gaat.
Jan Hendriksen, Leiden op 07-05-2009, 23:06
Ik vind het vergezocht om bezwaar aan te tekenen tegen het applaus voor H.M. de Koningin. Wat is daar mis mee? Op zo'n avond is de aanwezigheid van de Oranjes betekenisvol en in het licht van Koninginnedag niet vanzelfsprekend. Als ik haar zie, denk ik aan haar grootmoeder, die op haal geheel eigen wijze ons volk de oorlog heeft doorgesleept. Persoonlijk vind ik heel goed, dat naast het grote accent op de gevallenen tijdens W.O.2 ook de gevallenen en slachtoffers van recente oorlogen worden herdacht. Wij hebben namelijk niets geleerd uit W.O.1 en 2. Ook al werd er gezegd: " Nooit meer oorlog". Dodenherdenking wijst mij op noodzaak van bekering.
Peter Gerrets, Den Haag op 07-05-2009, 22:56
Paul Rosenmöller en Andrée van Es zijn géén scenarioschrijvers. Vandaar dat 'het Familie van Oranje gebeuren' op een steeds slechtere soap begint te lijken. Mij doet het helemaal niets meer. 't Is zó nep!
boris, Haarlem op 07-05-2009, 19:42
Mensen zijn verstandige wezens. Ze willen graag begrijpen waarom ze X of Y moeten doen. We kunnen elkaar wel dwingen om elk jaar twee minuten stil te zijn, maar alleen sociale gehoorzaamheid lijkt daarvan geen sterk fundament. Stel dat u en ik elk jaar twee minuten stilte in acht moeten nemen 'voor de gevallenen in de Tachtigjarige Oorlog'. Ook die oorlog was voor ons vaderland cruciaal, en onbeschrijflijk leed en vervolging van gediscrimineerde groepen maakten er deel van uit. Toch kost het moeite om waarachtig 'stil te staan bij' doden uit een ver en grijs verleden. Dat probleem laat zich sterker gelden naarmate WOII langer geleden is.
Hannes Minkema, Amsterdam op 07-05-2009, 19:42
Ik krijg sterk de indruk dat 4 mei steeds meer de inhoud krijgt van een schuldbekentenis die wordt afgedwongen van autochtone Nederlanders voor het leed dat wij onze allochtone medelanders zouden berokkenen en breder genomen voor alle ellende in de wereld die op conto van het Vrije Westen wordt geschreven. De verschrikkingen die in WO II de joden zijn overkomen, mogen geen naam hebben omdat Europeanen die elkaar hebben aangedaan. De klemtoon ligt nu op onze beweerlijke verantwoordelijkheid voor de ellende in de derde wereld en het lot van de Palestijnen.
pietkremer, harmelen op 07-05-2009, 19:40
Ach, het maakt weinig uit hoe er wordt herdacht, want onvermijdelijk wordt de Tweede Wereldoorlog een gebeurtenis uit het verre verleden. Zo gaat dat nu eenmaal.
Gerard van Wilgen, Bilthoven op 07-05-2009, 19:40
Geschiedvervalsing is aan de orde van de dag. Kijk bevoorbeeld naar de nadruk die er gelegd wordt op de deelname van marokkaanse soldaten aan de bevrijding van Nederland in WOII. Erger gesteld is het in het Verenigd Koninkrijk. Ik weet van tenminste twee jeugdseries die in het verre verleden spelen (rond de figuren Merlijn en Robin Hood) waarin representanten van hedendaagse etnische minderheden gebiedbelangrijke rollen spelen.
"He who controls the present, controls the past. He who controls the past, controls the future."
George Orwell in "1984"
Jaap Lous, Amsterdam op 07-05-2009, 19:35
Onder het mom van samenhorigheid wordt 4 mei ontdaan van de historische wortels. Dodenherdenking wordt gebruikt als een politiek instrument, hetgeen ook blijkt uit het jaarthema.
Ook het Midden-Oosten conflict beïnvloedt de 4 mei herdenking. De Jodenvervolging wordt nauwelijks meer benoemd. Hoe oud-minister van Defensie, Voorhoeve, zich confirmeert aan de wens om 4 mei te ontkoppelen van de WO II, is beschamend en beledigend voor alle slachtoffers en verzetsstrijders van WO II. Onze militairen werden onder zijn verantwoordelijkheid gestuurd naar een enclave met alle gevolgen van dien. Voorhoeve is blij dat er geen boerkaverbod is gekomen!
Isa, Amsterdam op 07-05-2009, 19:29
Als er niemand meer is die'40-'45 bewust heeft meegemaakt, dan kan 4 mei alleen nog maar in uitgeholde vorm voortbestaan.
JW, IJmuiden op 07-05-2009, 19:21
Selma zingt toch steeds hetzelfde liedje: 't is de schuld van de islam.
T. Kuzio, Rotterdam op 07-05-2009, 19:16
Het samen laten komen van alle leed van nu met het leed van toen vind ik ongepast. Ik vond het applaus op 4 mei zeer ongepast. In WOII zat de koninklijke familie helemaal veilig en ook nu waren ze veilig. Zij hebben geen idee wat er leeft in dit land.
Dat applaus hoort niet bij een herdenking van de WOII wat nog steeds de grootste vernietigingsoorlog in de wereld is geweest. Dan ontkennen we de les die we uit WOII hadden moeten leren.
Dat het defile van oudstrijders aangevuld werd met jongere oudstrijders vind ik een goede zaak omdat er steeds minder mee kunnen lopen en dit maakt dat we niet vergeten dat er nog steeds teveel oorlog is!
Jenna, Leiden op 07-05-2009, 19:16
De WOII moet vooral een les zijn voor de generaties die het niet hebben meegemaakt. Parallellen trekken is goed, als er maar wel verschil wordt gemaakt tussen een genocide en een incident.
N. van Dijke, Zaandam op 07-05-2009, 19:13
"Wie alles herdenkt herdenkt uiteindelijk niets", ik vermijd het herdenkings-circus op radio en tv , mijn gedachten zijn bij neef Edward v.d. Z. , als jonge RAF piloot omgekomen. De verschuiving van de aandacht via applaus naar Beatrix cs. doet mij pijn , dat komt haar niet toe.
s f hoekstra, boxtel op 07-05-2009, 19:08
Het gemarchandeer en gemanipuleer met de doden om die in te zetten voor het eigen gelijk bij politieke standpunten in deze tijd is een herdenking onwaardig. Om die waardigheid terug te krijgen zou de herdenking zich louter moeten beperken tot de doden en WO II. Misschien zou daarvoor de schaal waarop er wordt herdacht kleiner moeten worden, als de interesse dan zal afnemen. En van de Nederlandse Moslim Omroep, die de doden ook zo ijverig voor het eigen karretje spant, hoeft voor vrijheid en Nederlandse identiteit niets verwacht te worden.
J.J. van der Gulik, Andijk op 07-05-2009, 19:07
Inspiratie halen uit een blog van Anja Meulenbelt is natuurlijk vragen om moeilijkheden.
Ik deel de zorg om de slijtage van Dodenherdenking. “Wat is er eigenlijk op tegen om je op die ene, afgebakende dag, te beperken tot die ene, afgebakende periode?” Uw vraag bevat het antwoord. Sinds het calvinisme 'dat alles verbiedt' op de belt belandde, wenst de Nederlander zich niet langer in te perken. Uitzinnigheid en bemoeizucht alom. Nederland stroomt over. Logisch dat 4 en 5 mei verwateren.
P.S. Uw verslag van het debat op de moslimzender laat me schrikken. Zijn moslims bezig om na onze stadswijken ook de nationale rituelen te annexeren?
Egbert Bömers, Apeldoorn op 07-05-2009, 19:07
Zo'n beetje iedereen die maar iets lelijks zei of zegt over immigranten wordt direct voor Hitler uitgemaakt. Juist die stempel heeft het leed van de joden als een detail van de geschiedenis gemaakt. De holocaust is door de politiek en de media "verkleind". Als Pim Fortuyn al werd vergeleken met het Derde Rijk, zelfs in de meidagen van 2002, is het niet zo gek dat -vooral jonge- mensen gaan denken dat het allemaal wel meeviel voor de Joden. Joodse bestuurders hebben hier zelf ook een belangrijke rol in gespeeld. Bovendien hebben Turken en Marokkanen niets of heel weinig met 4 mei. Het is nu te laat om de herdenking te veranderen. Zo laten dus.
A.Frumau, Noordwijk op 07-05-2009, 19:05
Waarom kunnen wij niet gewoon herdenken. waarom moet alles geactualiseerd en veralgemeniseerd worden.. In Frankrijk wordt trouw elke 'nieuwe" gesneuvelde op het plaatselijke monument bijgeschreven, in Engeland loopt iedereen die bij welke oorlog ook betrokken ik geweest, militair én burger, mee in het defilee.. Het lijkt wel of in Nederland herdenken niet mag!
Weg met al dat gezeur. Gewoon de tweede wereldoorlog herdenken. Bij dat herdenken kan iedereen meedoen en eigen gedachten hebben, maar sleur er niet van alles bij,van politiek correct tot modieus of gemakkelijk.. Herdenken mag, gewoon.
Aad. rotterdam op 07-05-2009, 19:05
Ik probeer me vaak voor te stellen wat voor personen het nou waren, die nazi's en hun aanhangers. Wat voor mentaliteit, manier van denken, frustratie, macho-gebral er achter de jodenhaat en de daaropvolgende wreedheden precies zat. Probeer me daarbij mensen in het heden voor te stellen. Het waren geen monsters, het waren gewone mensen, die ook nu geleefd konden hebben. Mensen die zich toen door de NSB voelden aangetrokken, zouden die heden Geert Wilders en zijn PVV fantastisch vinden? Herdenken met de kennis achteraf: belangrijk, maar ook makkelijk. Met die ogen kijken naar het heden: dát is de kunst. En daarvoor is 4 mei een heel goede dag.
Anje Valk, Harlingen op 07-05-2009, 18:58
Ik begrijp dat de moslim-omroep op de gewone beleefd-zalvende, kalme, quasi-redelijke manier gepleit heeft voor verbreding van de aandacht naar al die andere slachtoffers in de huidige wereld. Dat zullen dan wel weer moslims zijn. Slachtoffers van Israël, Westen en Wilders allicht. Maar ik heb een idee voor de NMO: maak van 4 en 5-mei paralleldagen waarop de zelfkritiek van de Mohammedaanse wereld wordt bevorderd en de individuele vrijheid wordt gevierd. Met name die van geloofsafval. De uitbundig gedocumenteerde eigen traditie van Jodenhaat kan dan ook kritisch tegen het licht worden gehouden. Lijkt me urgenter dan "Wilders" demoniseren.
KASSANDER, Amsterdam op 07-05-2009, 18:57
Er zijn veel verschillen en veel overeenkomsten tussen de wereld nu en de voorgeschiedenis van de Tweede Wereldoorlog. Er waren toen talloze mensen met een (deels) joodse achtergrond, voor wie dat gegeven slechts één van de vele bestanddelen van hun zelf te kiezen identiteit was: ze waren ook nog socialist, kleine of grote zelfstandige, vrijdenker, jazz- of Beethoven-liefhebber, al dan niet gelovig, enzovoorts. Het is Hitler gelukt dat gehele scala van uiterst diverse persoonlijkheden vanuit een negatief uitgangspunt ten onrechte onder één gemeenschappelijke noemer te brengen. Identiteit is vrijheid en nooit één exclusief brandmerk.
evert van kuijk, amsterdam op 07-05-2009, 18:54
Het is duidelijk dat 4 mei aan betekenis inboet als de aanleiding verwatert. Kijk naar de reactie van Luisa: "de aandacht voor de genocide op Joden moet bescheidener worden in het licht van recente gebeurtenissen". Welke gebeurtenissen vraag ik me af. Kan het zo zijn dat een dergelijke jacht op mensen minder erg wordt door andere gebeurtenissen? Hebben al die mensen die hun leven hebben ingezet om hier tegenin te gaan opeens minder heldhaftig opgetreden? Dit geeft duidelijk aan hoe onzuiver de betekenis van 4 mei wordt. Juist de duidelijke aanleiding, de naziterreur, blijft de boodschap uitdragen: Dit nooit weer, nooit weer Auschwitz.
meisje, naarden op 07-05-2009, 18:54
Het betoog van mevrouw Drayer is me uit het hart gegrepen. Sinds in 1815 Koninkrijk der Nederlanden ontstond, is het maar één keer gebeurd dat ons leger het eigen land moest verdedigen tegen een grote aanval van buitenaf. Dat lukte niet - en wat volgde waren de enige vijf jaren waarin Nederland géén vrij land was, en waarin er Nederlandse burgers zijn vermoord op een schaal die elke vergelijking met een moderne militaire missie misplaatst maakt. Zo'n onwaarschijnlijke historische catastrofe mag tot in de eeuwigheid jaarlijks herdacht worden met twee minuten stilte - en daar hoeft júist op 4 mei even niets te worden bijgehaald.
Menno, Amsterdam op 07-05-2009, 18:45
Uitstekend stuk Mevrouw Drayer en helemaal mee eens. Gelukkig was daar Wim de Bie met zijn herinneringen aan de oorlogsjaren, evenwel ook gerelateerd aan hedendaagse oorlogswandaden. "Nog steeds raketten tussen onschuldige burgers". Zijn Haagse herinneringen zijn ook de mijne en van mijn familie. De exclusiviteit van 4 mei moet bewaard blijven.
Martha de Vor, Purmerend op 07-05-2009, 18:45
Helemaal eens met deze column. Een typisch Nederlands verschijnsel om alles en iedereen erbij te betrekken. Zo'n polderherdenking devalueert waar het werkelijk om gaat: stilstaan bij de gruwelijkheden van de Tweede Wereldoorlog. De eerste en enige keer dat Nederland (als land) werd binnengevallen en waarbij zoveel slachtoffers zijn gevallen. Onbegrijpelijk dat we dat amper 65 jaar na dato al niet erg genoeg meer vinden om exclusief te herdenken.
Bastiaan, Amsterdam op 07-05-2009, 18:45
Waarom wordt er nooit gekeken naar de strategische alliantie die het nazisme tussen 1933 en 1945 had met islam? Beide ideologieën hadden namelijk iets gemeen: een limietloze op verzinsels gebaseerde jodenhaat. Ga maar eens na wat er is gebeurd in het oude Joegoslavië (Bosnie en Albanië die beide aan de kant van Italië en Duitsland stonden), in de Kaukasus (islamitische legioenen voor Duitsland) en uiteraard het Midden Oosten zelf, waar Hitler met islamitische leiders had afgesproken om ook daar een 'Eindoplossing' toe te passen als het zaakje in Europa was afgerond. Na de oorlog verdwenen veel nazis naar het Midden-Oosten.
Marcel, Rotterdam op 07-05-2009, 18:41
Het applaus duurde in het echt 10 seconden,in de NOS-reportage 17. Volgens deskundigen is er met de opname geknoeid! Dat zegt genoeg over het Oranje-populisme:het is pure geschiedvervalsing, het hoofdthema uit Orwell's 1984. In realiteit is er op Koninginnedag een aanslag gepleegd op Hare Majesteit, en is er op Bevrijdingsdag 2009 geschoten in Rotterdam. Wat betreft herdenking lijkt het zinnig een verschil te maken tussen DIENSTPLICHTIGE gesneuvelden en beroepsmilitairen/vrijwilligers. De laatsten hebben VRIJ gekozen voor hun beroep én de risico's. 4 Mei moet gereserveerd blijven voor WOII voor wie vocht tegen Hitler én Hirohito, Mof en Jap!
Carel van Eeden, Landsmeer op 07-05-2009, 08:45
Inderdaad Selma, de betekenis van de herdenking op 4 mei wordt uitgelepeld. Op 4 mei GAAT het om de slachtoffers uit WO 2. En eht voelt natuurlijk hartstikke goed om dan maar IEDEREEN en alles en nog wat te gaan herdenken, maar: Hoe Diep Gaat Dat? Het lijkt heel meelevend, het komt op mij ook erg lui en gemakzuchtig over.
Wicus , Ijseldijk op 07-05-2009, 08:45
Helder!Bevreemdend is dat mensen steeds sterke archetypes nodig hebben bij bijzondere dagen.Met kerst bijv.Velen drommen bijeen-gelovig of niet-om de 'zegen' te 'ervaren' op die afgebakende,gezette tijd met duidelijke archetype voor alle verdere afleidingen:komst van de Messias,de komst van Hoop op verlossing.Dat wordt uiteindelijk vrede op aarde,lief voor mekaar zijn,gezellig samen zijn.Maar owee als de basiselementen van dit archetype-kindje Jezus en 25 december-weggehaald worden...Dan verduistert kerst tot een onbetekenend niemendalletje.De kracht van 4 mei is juist die afgebakende onverdunde archetype ter lering:de verschrikking van WO2.
A.Rach, Delft op 07-05-2009, 08:42
Herdenken is goed. De uitkomst moet ondere andere zijn dat er momenteel niets vreselijks gebeurd in Nederland, zeker niet vergeleken bij wat wat er met de joden en anderen is gebeurd gedurende de Tweede Wereldoorlog (lees 'Sonny Boy' van Annejet van der Zijl). Maar ook na 1945 zijn er genocides geweest en die mag je wat mij betreft verbinden aan de jaarlijkse dodenherdenking. Maar niet van alles en nog wat, want dan vallen behalve Wilders ook de criminaliteit en de intolerantie van allochtonen er onder en dan is het eind zoek.
albert van der vliet, amsterdam op 07-05-2009, 08:29
Is het niet juist de bedoeling van zo'n herdenking om heden en verleden samen te laten vloeien en zo onze waakzaamheid te bewaren dat zoiets nooit meer gebeurd? Ik vond het juist heel mooi gezegd door Job Cohen. De Jodenvervolging heeft jarenlang terecht gedomineerd in de speeches maar in het licht van recente gebeurtenissen is bescheidenheid op dit gebied wel op zijn plaats. We weten het, we zullen het nooit vergeten maar uiteindelijk waren we allemaal slachtoffers. Waar het om gaat is dat er nog steeds mensen omkomen door geweld wereldwijd. Wat mij betreft herdenken wij dat alles. En dat is niet niks.
Luisa, Amsterdam op 07-05-2009, 08:29