www.trouw.nl - 10 mei 1999

Joodse gemeenschap wijst bod banken af Van onze verslaggever AMSTERDAM - R. Naftaniël van het Centrum Informatie en Documentatie Israël (CIDI) en het Centraal joods overleg is niet onder de indruk van het aanbod van de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB). De NVB zei zaterdag de extra provisie van 1 procent terug te betalen, die de banken in de Tweede Wereldoorlog ontvingen voor de handel in gestolen joodse effecten. ,,Het gaat niet alleen om die 1 procent, maar om veel meer'', zegt Naftaniël naar aanleiding van het boek Roof, de ontvreemding van joods bezit tijdens de Tweede Wereldoorlog van historicus G. Aalders ,,Er zijn zoveel zaken die wij nog met de banken willen bespreken. Wanneer je het rapport van Aalders goed leest, schrik je enorm.'' Binnen de joodse gemeenschap is 'ontdaan' gereageerd op de onthullingen van Aalders, aldus Naftaniël. ,,Wij wisten wel van malafide aandelentransacties. Maar nu blijkt dat banken premies opstreken voor de handel in joodse aandelen. Die werden voor 10 procent onder de normale prijs verkocht, dus ze konden gewoon weten dat het niet pluis was. Terwijl slechts een minderheid van de effectenhandelaren hieraan meedeed, deden wel alle grote banken dat. Men heeft gewoon zitten graaien.'' Hij heeft de NVB gisteren om een gesprek gevraagd. ,,Het is tijd dat we de hele kwestie bespreken. Steeds is geprobeerd de zaak onder de pet te houden; nu moet alles van a tot z onder de loep worden genomen.'' Om het geld, zoals de 1 procent provisie die de NVB nu wil terugbetalen is het de joodse gemeenschap niet in eerste instantie om te doen. Ten eerste gaat het om veel méér geld, ten tweede vindt Naftaniël dat bepaald 'onfris' gedrag uit het verleden niet met geld afgedaan moet worden; veeleer met een verklaring of een plaquette. Hij zou bijvoorbeeld een plaquette willen zien bij de ingang van de voormalige Liro bank in Amsterdam. Deze 'foute' bank huurde in de oorlog een gebouw, waar na de oorlog gewoon weer keurige Nederlandse bankiers in trokken. ,,Zonder een woord over de collaboratie en de heling die daar had plaatsgevonden'', verzucht Naftaniël. Ook Rabbijn Soetendorp betreurde gisteren het opnieuw opengaan van deze pijnlijke 'doos van Pandora', waar telkens weer nieuwe informatie over joodse tegoeden uitrolt. Soetendorp vindt dat er snel tot uitbetaling moet worden overgegaan, en wijst daarbij op andere bedragen die de joodse gemeenschap nog tegoed heeft, zoals de 48,8 miljoen aan smartengeld die de commissie-Kordes heeft berekend. ,,We zullen zeker onze archivarissen naar de bevindingen laten kijken'', is de reactie van een woordvoerder van ABN Amro. Veel banken waaruit deze combinatie is ontstaan, worden door de onderzoeker genoemd als profiteurs. Op de vraag of de bank claims gaat honoreren, blijft hij het antwoord schuldig. ,,Wij hebben vrijdag voor het eerst iets over de inhoud gehoord.'' ABN Amro gaat er verder vanuit dat ook de commissie Scholten die eind dit jaar met een rapport over de effectenhandel tijdens de Tweede Wereldoorlog komt, het boek van Aalders bij haar onderzoek zal betrekken. Het beursbedrijf Amsterdam Exhanges denkt niet dat de beurs zelf aan de handel in van joden geroofde effecten heeft verdiend. ,,Maar de rol van de beurs is zeker niet fraai geweest'', aldus een woordvoerder van het beursbedrijf. Copyright: Trouw Lezersreacties Geef uw reactie